Μόνιμα Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγίου Δάσους Πάφου

Μόνιμα Απαγορευμένη Περιοχή Κυνηγίου Δάσους Πάφου

Η /ο ****** έχοντας υπόψη τις προθέσεις και σχεδιασμούς του Ταμείου Θήρας του Υπουργείου Εσωτερικών για προώθηση απόφασης η οποία θα ανατρέπει το υφιστάμενο καθεστώς της μόνιμα απαγορευμένης περιοχής κυνηγίου σε προσωρινά απαγορευμένη περιοχή, σε σημαντικές εκτάσεις του κρατικού Δάσους Πάφου, εκφράζει έντονα τη διαφωνία στην οποιαδήποτε αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος.

Η άποψη αυτή της **** βασίζεται στα πιο κάτω:

1) Το κρατικό Δάσος Πάφου βρίσκεται κάτω από το καθεστώς της μόνιμα απαγορευμένης περιοχής κυνηγίου εδώ και εβδομήντα χρόνια (από το 1938). Ο μοναδικός λόγος που κηρύχθηκε σε απαγορευμένη περιοχή ήταν η προστασία του αγρινού από το παράνομο κυνήγι, αφού το αγρινό ήταν μεν και τότε προστατευόμενο είδος αλλά κινδύνευε με αφανισμό από τη λαθροθηρία. Και όλα αυτά με 1-2 κυνηγετικά όπλα σε κάθε χωριό και μια Κύπρο με πληθυσμό το 1/6 από ότι σήμερα. Το καθεστώς αυτό που επέβαλαν οι Άγγλοι αποικιοκράτες, συνέβαλε και συνεχίζει να συμβάλλει με άριστα αποτελέσματα στην προστασία και ανάπτυξη της πανίδας του τόπου μας και ειδικότερα του αγρινού, το οποίο από μερικές δεκάδες που ήταν το 1938, σήμερα να απαριθμεί στα 3000 περίπου άτομα. Η οποιαδήποτε αλλαγή στο υφιστάμενο καθεστώς σίγουρα θα επιφέρει απρόβλεπτες συνέπειες στους πληθυσμούς του αγρινού, που να σημειωθεί ότι η περίοδος κύησης του συμπίπτει με την περίοδο κυνηγίου. Ακόμη και μόνο η καταδίωξη των θηλυκών αγρινών από τους κυνηγετικούς σκύλους-ιχνηλάτες είναι αρκετή να προκαλέσει απώλειες στην αναπαραγωγή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με την προτιθέμενη αλλαγή στο υφιστάμενο καθεστώς, θα επιτραπεί το κυνήγι στο 30% της έκτασης του κρατικού Δάσους Πάφου και μάλιστα σε περιοχές όπου διαβιεί το 70% του πληθυσμού του αγρινού, κάτι που οι ίδιες οι μελέτες του Ταμείου Θήρας επιβεβαιώνουν.

2) Η μόνιμα απαγορευμένη περιοχή του Δάσους Πάφου αποτελεί τον συμπαγέστερο βιότοπο της Κύπρου και το σημαντικότερο γενετικό απόθεμα για τα θηραματικά είδη αλλά και για όλους τους δασόβιους οργανισμούς του τόπου μας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να διαφυλαχτεί σαν κόρη οφθαλμού και όχι να θυσιαστεί με πρόσκαιρα και βραχυπρόθεσμα συμφέροντα. Πρόσθετα, το υφιστάμενο καθεστώς συμβάλλει σημαντικά στον φυσικό εμπλουτισμό των περιοχών που γειτνιάζουν με το δάσος (Edge effect) με θηρεύσιμα είδη (φάσες, τρυγόνια, λαγοί, πέρδικες, κ.λ.π). Αποτελεί δηλαδή τον κεντρικό προστατευόμενο πυρήνα από τον οποίο όλες οι γύρω περιοχές εμπλουτίζονται με φυσικό τρόπο με θηρεύσιμα είδη. Άλλωστε, αυτός φαίνεται να είναι και ο λόγος που επιζητείται επίμονα η άδεια κυνηγίου στις περιοχές αυτές, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη ότι η σημαντική αυτή λειτουργία του δάσους στη φυσική αναπλήρωση και εμπλουτισμό του θηράματος θα χαθεί μετά από δυο – τρία χρόνια άσκησης κυνηγίου και οι κυνηγοί θα βρεθούν και πάλιν χωρίς θήραμα. Τρανταχτό παράδειγμα της πρακτικής αυτής που εφαρμόζει το Ταμείο Θήρας αποτελούν οι προσωρινά απαγορευμένες περιοχές στις οποίες μετά το άνοιγμα τους, το θήραμα αποδεκατίζεται στις πρώτες 2-3 κυνηγετικές εξορμήσεις. Η επαναφορά του θηράματος στις περιοχές αυτές είναι δύσκολη και στις περισσότερες περιπτώσεις η προσπάθεια γίνεται με τεχνητή εισαγωγή θηράματος από φάρμες εκτροφής με αμφίβολα αποτελέσματα και σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα γενετικά αποθέματα και τη γενετική ποικιλομορφία των θηρεύσιμων ειδών.

3) Για τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης για τροποποίηση του καθεστώτος φαίνεται να μην έχουν ληφθεί υπόψη σημαντικές αποφάσεις, διατάγματα και νόμοι που διέπουν το κρατικό Δάσος Πάφου όπως:

§ Ολόκληρη η έκταση του κρατικού Δάσους Πάφου, χαρακτηρίζεται διεθνώς ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά (Importand Bird Area) και συμπεριλαμβάνεται στο Δίκτυο Φύση 2000. Με Διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών το Δάσος Πάφου έχει κηρυχθεί ως Ειδική Ζώνη Προστασίας για τα πουλία (SPA) με βάση τις πρόνοιες της εθνικής νομοθεσίας (Ν152 (1)2003) που ενσωματώνει την ευρωπαϊκή Οδηγία για τα πουλιά (79/409/ΕΟΚ). Να σημειωθεί ότι η τεκμηρίωση και κατά συνέπεια η κήρυξη της περιοχής ως SPA έγινε με γνώμονα την προστασία του σπιζαετού (Hieraaetus fasciatus) που αποτελεί αυστηρά προστατευόμενο είδος του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας. Στη συγκεκριμένη ζώνη, που επιδιώκεται να επιτραπεί το κυνήγι με την αλλαγή του καθεστώτος, βρίσκεται τουλάχιστον το 70% των φωλιών των σπιζαετών που αναπαράγονται στο Δάσος Πάφου. Επιπρόσθετα, το Δάσος Πάφου φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία και αρκετών άλλων ειδών του Παραρτήματος Ι και αποτελεί μοναδικό μόνιμο καταφύγιο στην Κύπρο όπου τα πουλιά προστατεύονται και αναπαράγονται ανενόχλητα.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουν γίνει μάρτυρες τραυματισμών και δολοφονιών αρπακτικών πουλιών σε περιοχές όπου ασκείται κυνήγι και σίγουρα κανένας δεν θα ήθελε το ίδιο φαινόμενο να παρουσιαστεί και στο Δάσος Πάφου.

§ Με βάση την Οδηγία των Οικοτόπων, σημαντικές εκτάσεις του Δάσους Πάφου έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Φύση 2000, με σκοπό την προστασία και διατήρηση του αγρινού, σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας καθώς και οικοτόπων. Επίσης, εκτάσεις του Δάσους Πάφου έχουν κηρυχθεί σε Περιοχές Προστασίας της Χλωρίδας και Πανίδας με βάση τη Δασική Νομοθεσία.

§ Σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 6 της Οδηγίας των Οικοτόπων, αλλά και του άρθρου 16 του περί Διαχείρισης και Προστασίας της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου, θα πρέπει να αποφεύγεται η υποβάθμιση των φυσικών οικοτόπων καθώς και οι ενοχλήσεις που αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στα είδη για τα οποία οι ζώνες έχουν ορισθεί (π.χ αγρινό). Επιπρόσθετα κάθε σχέδιο, μη άμεσα συνδεόμενο με τη διαχείριση και το οποίο ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα αντικείμενα προστασίας της Οδηγίας, θα πρέπει να υπόκειται σε Μελέτη Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΕΕΠ) ενώ επιπρόσθετα θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η δημόσια γνώμη.

Πιστεύουμε ότι πριν τη λήψη απόφασης για οποιαδήποτε αλλαγή του καθεστώτος, θα πρέπει να προηγηθεί ΜΕΕΠ και παράλληλα να ακουστεί και η γνώμη/απόψεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Οι απόψεις του Επιτρόπου Περιβάλλοντος σε ένα τόσο σημαντικό θέμα θα πρέπει σίγουρα να ακουστούν.

Από τη μέχρι σήμερα πληροφόρηση της ****, καμία δημόσια συζήτηση δεν έχει γίνει και κανένας κοινωνικός διάλογος δεν έχει αναπτυχθεί και αυτό αφήνει ερωτηματικά, δηλαδή ότι ίσως μέσα από την προσπάθεια αυτή να επιχειρείται η εξυπηρέτηση συγκεκριμένης ομάδας πολιτών και όχι του συνόλου των πολιτών. Πρόσθετα, από πληροφορίες της **** φαίνεται ότι ακόμη και η γνώμη λειτουργών του Ταμείου Θήρας δεν έχει ακουστεί.

§ Στο παρόν στάδιο, βρίσκεται σε εξέλιξη η ετοιμασία ολοκληρωμένου Διαχειριστικού Σχεδίου για το Δάσος Πάφου το οποίο πρόσθετα από άλλα μέτρα διαχείρισης, σίγουρα θα περιλαμβάνει και μέτρα που θα ρυθμίζουν και την προστασία του αγρινού, των πουλιών ή ακόμα και την πιθανή άσκηση κυνηγίου. Πιστεύουμε ότι στην ετοιμασία του εν λόγω Σχεδίου θα ζητηθεί και η εμπλοκή όλων των κοινωνικών εταίρων, έτσι ώστε οι αποφάσεις να εκπροσωπούν ολόκληρη την κοινωνία, όπως άλλωστε το επιβάλλει και η σύγχρονη ευρωπαϊκή πρακτική για αντιμετώπιση προβλημάτων και αποφάσεων.

§ Με βάση τον τροποιητικό Νόμο 131(Ι) 2006 του 153(Ι) 2003 (άρθρο 13(1)(γ)), η Επιστημονική Επιτροπή θα πρέπει να γνωμοδοτήσει προς τον Υπουργό Γεωργίας αφού το κυνήγι αναμένεται να επιφέρει όχληση με αρνητικές επιπτώσεις στο αγρινό.

§ Σύμφωνα με το άρθρο 4(3) του περί Προστασίας και Διαχείρισης Αγρίων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου 152(1) 2003, στα κρατικά δάση που περιλαμβάνονται στο Δίκτυο Φύση 2000, αρμοδιότητα διαχείρισης της άγριας πανίδας (αγρινό, θηράματα και λοιπά πτηνά), έχει το Ταμείο Θήρας σε συνεργασία και διαβούλευση με το Τμήμα Δασών. Συνεπώς χωρίς τη συγκατάθεση του Τμήματος Δασών δεν μπορεί να αλλάξει το καθεστώς της μόνιμα απαγορευμένης περιοχής του Δάσους Πάφου.

4) Η αλλαγή του καθεστώτος της μόνιμα απαγορευμένης περιοχής κυνηγίου σε προσωρινά απαγορευμένη θα επιφέρει σοβαρή αύξηση του κινδύνου έκρηξης και επέκτασης δασικών πυρκαγιών λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας που θα αναπτυχθεί στο δάσος. Το Δάσος Πάφου αποτελεί ένα από τα ωραιότερα δάση της Μεσογείου και χαρακτηρίζεται από τη φυσικότητα του, την πυκνή αλλά και συνάμα εύφλεκτη βιομάζα του, τη χαμηλή προσβασιμότητα του και το έντονο ορεογραφικό ανάγλυφο. Τα χαρακτηριστικά αυτά, σε συνδυασμό με τις κλιματικές αλλαγές που παρατηρούνται και στο νησί μας, αυξάνουν τον κίνδυνο έκρηξης και επέκτασης των δασικών πυρκαγιών. Στην περίπτωση έστω και μίας πυρκαγιάς, η οικολογική καταστροφή θα είναι τεράστια και ίσως μη αναστρέψιμη. Αναλογιστείτε τις εκτάσεις και τις αρνητικές επιπτώσεις (κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές) που είχαν οι πυρκαγιές των Λευκάρων και της Ορεινής Λάρνακας (Βάβλα-Ορά-Βαβατσινιά) όπου η βλάστηση και η τοπογραφία, ως παράμετροι έκρηξης και επέκτασης πυρκαγιάς, δεν ήταν τόσο ευνοϊκές σε σχέση με αυτές που χαρακτηρίζουν το Δάσος Πάφου.

Μια επίσκεψη στις περιοχές που προτείνονται για αλλαγή του καθεστώτος θα έπειθε τον καθένα μας για τον σοβαρό κίνδυνο καταστροφής από πυρκαγιές που θα αντιμετωπίζει το Δάσος Πάφου κάθε φορά που θα αρχίζει η κυνηγετική περίοδος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια ένας μεγάλος αριθμός πυρκαγιών προκλήθηκε από κυνηγετικές δραστηριότητες με αποτέλεσμα χιλιάδες εκτάρια άγριας βλάστησης και δάσους να καταστραφούν. Στατιστικά στοιχεία σίγουρα θα υπάρχουν στα αρχεία του Τμήματος Δασών και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης.

5) Στις παρυφές του δάσους παρατηρείται αυξημένη λαθροθηρία, ακόμα και του αγρινού, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα πλήρους πάταξης της παράνομης αυτής δραστηριότητας όσες προσπάθειες και αν καταβληθούν. Μάλιστα τα περισσότερα κρούσματα παρατηρούνται στις παρυφές του δάσους κατά τις ημερομηνίες που επιτρέπεται το κυνήγι. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στις παρυφές του δάσους, όπου προτείνεται και η αλλαγή του καθεστώτος κυνηγίου, διαβιεί το 70% του πληθυσμού των αγρινών, αναλογιστείτε τι θα συμβεί στην περίπτωση που υιοθετηθεί το καθεστώς της προσωρινά απαγορευμένης περιοχής κυνηγίου. Δεν πιστεύουμε ότι θα είναι δυνατόν να ελεγχθούν αποτελεσματικά όλες οι περιοχές, αλλά αντιθέτως η λαθροθηρία θα ενθαρρυνθεί με ολέθριες συνέπειες στους πληθυσμούς του αγρινού.

6) Οι κλιματικές αλλαγές που παρατηρούνται σε ολόκληρο τον πλανήτη δεν αφήνει ανεπηρέαστη την Κύπρο και κατ’ επέκταση τη χλωρίδα και την πανίδα του νησιού. Η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της ετήσιας βροχόπτωσης είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των αλλαγών αυτών στην Κύπρο.

Οι αλλαγές αυτές έχουν άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στο θήραμα και στην πανίδα γενικότερα, αφού οι περισσότερες φυσικές πηγές νερού έχουν στερέψει, η τροφή έχει μειωθεί σημαντικά και κίνδυνος εξαφάνισης πληθυσμών από καταστροφικές πυρκαγιές έχει αυξηθεί. Όλα αυτά καθιστούν τους πληθυσμούς των άγριων πτηνών και θηλαστικών ευάλωτους και είναι για το λόγο αυτό που πρέπει όλα τα μέτρα διαχείρισης να στοχεύουν στην προστασία και στην προσαρμογή στις συγκεκριμένες κλιματικές αλλαγές που συμβαίνουν στο νησί μας.

Κατά την άποψη μας, θα πρέπει το Ταμείο θήρας μαζί με τους ενδιαφερόμενους φορείς και οργανώσεις να ασχοληθεί προς την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή στην ετοιμασία ενός στρατηγικού σχεδίου που να στηρίζεται σε επιστημονικές μελέτες για αναπροσαρμογή των διαχειριστικών μέτρων που να διασφαλίζουν την προστασία και ανάπτυξη της πανίδας με βάση τα νέα δεδομένα και όχι προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή την αύξηση των περιοχών κυνηγίου για να φονευθούν περισσότερα θηράματα.

Καταληκτικά, ****** διαφωνεί κάθετα στην οποιαδήποτε αλλαγή του καθεστώτος της Μόνιμα Απαγορευμένης Περιοχής Δάσους Πάφου για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω.

Παράλληλα εισηγείται την ενσωμάτωση όλων των απαιτούμενων ρυθμιστικών αλλαγών για την πανίδα του Δάσους Πάφου στο Ολοκληρωμένο Διαχειριστικό Σχέδιο του Δάσους Πάφου που σύμφωνα με πληροφορίες που έχουμε, η ετοιμασία του αναμένεται να ξεκινήσει πολύ σύντομα από το Τμήμα Δασών. Αναμένουμε στο εν λόγω Διαχειριστικό Σχέδιο να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι θέσεις που αναπτύχθηκαν πιο πάνω και παράλληλα όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες αλλά και οι διάφοροι κοινωνικοί εταίροι ( π.χ. Ταμείο Θήρας, Κοινότητες, Υπηρεσία Περιβάλλοντος, Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Παγκύπρια Ένωση Δασολόγων, Σύνδεσμος Αποφοίτων Δασικού Κολλεγίου, Ενώσεις Κυνηγών, κ.λ.π) να προσκληθούν και να εκφράσουν τη γνώμη και τις απόψεις τους ή να συνδράμουν στην ετοιμασία του Σχεδίου ανάλογα με την αρμοδιότητα τους.